پیمانکاران برای افزایش امنیت سازه و جلوگیری از بروز هرگونه مشکل یا حادثه‌ای در ساختار سازه از دیوار برشی استفاده می‌کنند. ساخت دیوار برشی نیازمند این است که قالب‌بندی دیوار برشی صورت گیرد. البته پیش از شروع قالب‌بندی باید آرماتوربندی انجام شود. برای قالب‌بندی دیوار اصولاً از قالب‌های چوبی و قالب‌های فلزی استفاده می‌شود. در کل قالب‌های فلزی رایج‌تر هستند؛ زیرا مقاومت بالاتری دارند و محکم‌تر هستند.
دیوار برشی چیست؟
برای محافظت از سازه در هنگام ساخت‌وساز سیستم‌هایی طراحی شده‌اند که سازه را در برابر هر گونه حادثه طبیعی از جمله باد، باران و زلزله محافظت می‌کند. دیوارهای برشی و دیوارهای حائل شامل این نوع سیستم‌ها می‌شوند.
پیمانکاران در هنگام ساخت دیوار برشی باید تمام دقت خود را به کار گیرند و به‌تمامی اصول ساخت‌وساز پایبند باشند تا هیچ‌گونه مشکلی در ساختار سازه رخ ندهد. هدف از به‌کارگیری دیوارهای برشی در ساختمان، انتقال بارهایی که از اطراف به آن وارد می‌شود و وظیفه آن تحمل بارهای خارجی و بارهای ثقلی است. بارهای خارجی، بارهایی هستند که از خارج سازه به آن وارد می‌شوند و بارهای ثقلی، بارهایی هستند که در جهت گرانش بر سازه وارد می‌شوند.
تفاوت دیوار برشی و دیوار حائل
دیوار حائل مانند دیوار برشی در سازه عمل نمی‌کند و با آن تفاوت دارد. دیوار حائل بارهای ثقلی را مهار می‌کند؛ اما وظیفه دیوار برشی مهار بارهای خارجی مانند زلزله است که در نهایت آن بارها را انتقال می‌دهد.
کاربرد دیوار برشی در سازه:
پیمانکاران برای اطمینان از حفظ ایمنی سازه از دیوار برشی در هنگام ساخت‌وساز استفاده می‌کنند. این نوع دیوارها توانایی حمل بار زیادی را دارند و در سازه‌های سنگین مانند سازه‌های بتنی و یا سازه‌های فولادی کاربرد دارند.
به‌طورکلی از دیوار برشی در سازه‌های بلند و در مکان‌هایی که ساختمان‌ها در معرض زلزله یا باد هستند، استفاده می‌شود.
انواع دیوار برشی بر اساس ستون‌های به‌کار رفته
دیوارهای برشی بر اساس ستون‌های به‌کاررفته در آن، به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- دیوار برشی با دو ستون
- دیوار برشی با یک ستون در انتها یا در ابتدا
- دیوار برشی بدون ستون انتهایی
- دیوار برشی با یک یا دو ستون با ضخامت بالا
- دیوار برشی به شکل L و یا به شکل U
تجهیزات قالب‌بندی دیوار برشی
قالب‌بندی دیوار برشی نیازمند ابزار و اتصالاتی است تا بتوان هم دیوار برشی یک‌طرفه و هم دیوار برشی دوطرفه را قالب‌بندی کرد. البته لازم به ذکر است که برای افزایش کیفیت سازه، کیفیت تجهیزات به‌کاررفته در زمان قالب‌بندی باید بالا باشد. این تجهیزات به طور خلاصه عبارت هستند از:
- قالب
- بولت
- سولجر
- لوله داربستی
- پین و گوه
- واشرکاس
- گیره متوسط
چرا استفاده از تجهیزات باکیفیت در قالب‌بندی دیوار برشی اهمیت دارد؟
گر از تجهیزات کم‌کیفیت در هنگام قالب‌بندی دیوار برشی استفاده شود، سازه مقاومت و دوام لازم را نخواهد داشت و ممکن است فروبریزد. همچنین در برابر اتفاقاتی از جمله زلزله یا سیل استحکام ندارد.
انواع روش‌های قالب‌بندی دیوار برشی
زمانی که آرماتوربندی به پایان برسد، زمان اجرای قالب‌بندی می‌رسد. همان‌طور که گفته شد، قالب‌های فلزی بیشترین کاربرد را در قالب‌بندی دیوارهای برشی دارند و در عرض‌های 10 تا 50 سانتی‌متر و در طول 1 متر ساخته و تولید می‌شوند.
قالب‌بندی دیوار برشی بر اساس محل قرارگرفتن دیوار برشی در سازه، به روش‌های متفاوتی صورت می‌گیرد که این روش‌ها عبارت هستند از: قالب‌بندی دیوار برشی یک‌طرفه و قالب‌بندی دیوار برشی دوطرفه.
چه زمانی از قالب‌بندی دیوار برشی یک‌طرفه استفاده می‌شود؟
زمانی از قالب‌بندی دیوار برشی یک‌طرفه استفاده می‌کنیم که دیوار برشی علاوه بر وظیفه خود، نیروهای ثقلی و خارجی سازه و همچنین نیروی ناشی از خاک و آب پیرامونش را تحمل کند و به‌عنوان دیوار حائل عمل کند. این نوع قالب‌بندی در دیوار‌هایی که در یک سمت آن دیوار دیگری نیز است، به کار می‌رود. در این نوع قالب‌بندی باید به طور مداوم جک‌های قالب دیوار بررسی شوند؛ زیرا این امکان وجود دارد که جک از جا در برود و باعث صدمه به بتن‌ریزی و در نهایت سازه شود.
قالب‌بندی دیوار برشی دوطرفه
این قالب‌بندی بهترین، اصولی‌ترین و ایمن‌ترین روش برای قالب‌بندی دیوار برشی است. در این روش باتوجه‌به بودجه و شرایط پروژه از قالب فلزی، چوبی یا پلاستیکی و یا قالب سوراخ‌دار یا بدون سوراخ استفاده می‌شود.
این قالب‌بندی به دو شکل انجام می‌شود. روش اول به این صورت است که قالب‌های بدون سوراخ که اندازه عرضی آن‌ها 50 سانتی‌متر است را در کنار قالب‌های سوراخ دار با اندازه عرضی 10 سانتی‌متر قرار می‌دهند.
در روش دوم قالب‌هایی که در ردیف‌های قائم قرار دارند، یکی‌در‌میان از نوع سوراخ‌دار اجرا می‌شوند. این کار به این دلیل است که بولت‌ها به راحتی عبور کنند.
نحوه قالب‌بندی دیوار برشی به چه صورت است؟
در ابتدا با کمک پین و گوه، قالب‌ها باید به حالت قائم روی‌هم سوار شوند. بعد از آن برای متصل‌کردن قالب‌های یک طرف دیوار به هم باید لوله پولیکا را متناسب با ضخامت دیوار برشی ببرّند تا بولت‌ها در آن گذاشته شده و در قالب‌های سوراخ‌دار قرار گیرند. این کار برداشتن بولت‌ها را پس از سفت‌شدن بتن راحت می‌کند.
سپس باید پشت‌بندهای افقی و قائم اجرا شوند تا قالب‌ها فشار ناشی از بتن‌ریزی را کنترل کنند. هنگامی که ارتفاع دیوار از 2.5 متر کمتر باشد، پشت‌بند عمودی قالب لوله داربست است و زمانی که ارتفاع دیوار از 2.5 متر بیشتر است، باید برای پشت‌بند عمودی از سولجر استفاده شود.
در نهایت بتن‌ریزی با کمک قالب‌بندی دیوار برشی اجرا می‌شود.
هدف از استفاده بولت‌ها در قالب‌بندی دیوار برشی چیست؟
هدف استفاده از بولت‌ها این است که از چسبیدن قالب‌ها و نزدیک‌شدن آن‌ها به یکدیگر جلوگیری می‌کند. با کمک بولت‌ها قالب‌ها بر اثر فشار بتن تکان نمی‌خورند و ثابت می‌مانند.
عوامل مؤثر در قیمت قالب‌بندی دیوار بتنی چه مواردی هستند؟
عوامل زیادی در قیمت قالب‌بندی دیوار برشی مؤثر هستند. این عوامل که انتخاب روش قالب‌بندی و اتصالات و تجهیزات لازم برای آن و یا کیفیت مصالح مصرفی هستند، باعث تغییر قیمت قالب‌بندی دیوار برشی می‌شوند. به طور مثال، از قالب‌بندی دیوار برشی یک‌طرفه یا دوطرفه استفاده شود، جنس قالب فلزی باشد یا پلاستیکی باشد و …
باید به این نکته توجه داشته که اگر چه استفاده از روش‌های گران قیمت و مصالح خوب و باکیفیت هزینه پروژه را بالا خواهد برد، اما امنیت و کیفیت پروژه تضمین خواهد شد.
استفاده از قالب فلزی و پلاستیکی چه تأثیری در قیمت قالب‌بندی دیوار برشی دارد؟
استفاده از قالب فلزی نسبت به قالب پلاستیکی باعث افزایش بیشتر قیمت قالب‌بندی دیوار برشی می‌شود.
برای اجرای بهتر قالب‌بندی دیوار برشی به چه نکاتی لازم است توجه شود؟
- بعد از اینکه آرماتوربندی به طور کامل اجرا شد، قالب‌بندی باید شروع شود.
- قالب‌بندی دیوارهای برشی باید به‌صورت منظم و یکپارچه انجام شود تا درز ایجاد نشود.
- پیش از قالب‌بندی دیوار طبقه بالاتر، مرز میان بتن قدیم و جدید از وجود سنگ‌دانه‌های که سست هستند، پاک شود.
- به ایمنی کارگران در زمان بتن‌ریزی، قالب‌بندی و یا آرماتوربندی توجه شود.
- در دیوارهای برشی پیرامون راه‌پله باید پیش از شروع بتن‌ریز، تمامی اتصالات و تیرهای فرعی نصب شوند.
کلام پایانی
در این مقاله با دیوار برشی و کاربرد آن آشنا شدیم و متوجه نقش مهم آن در سازه شدیم. با استفاده از تجهیزات باکیفیت در هنگام تولید دیوار برشی به افزایش استحکام و دوام دیوار کمک می‌کنید. برای اطمینان از اجرای درست قالب‌بندی دیوار برشی بهتر است با پیمانکاران ماهر و متخصص در این حوزه مشورت کنید.
