کاربردها و مزایای سیستم قالب‌بندی تونل فرم

ساخت‌وساز امروزه پیشرفت بسیاری کرده است و از متدها و روش‌های جدیدی برای ساخت سازه‌های بتنی استفاده می‌کنند.

برای ساخت سازه راه‌های زیاد به کار گرفته می‌شود که به‌کارگیری قالب تونل فرم یا همان قالب تونلی یکی از این راه‌ها است. استفاده از قالب تونلی این مزیت را دارد که در هر شرایط جغرافیایی می‌توان تونلی مستحکم و بادوام ساخت.

مهندسین پروژه در هنگام ساخت‌وساز باید تمامی حالت‌هایی که ممکن است در هنگام استفاده از سازه رخ دهد را پیش‌بینی کنند؛ مانند ترافیک بیش از اندازه در تونل تا طراحی سازه به‌صورت ایده‌آل باشد.

آشنایی با سیستم  قالب تونل فرم

از سیستم قالب تونل فرم حدوداً 40 سال است که برای ساخت و ساز استفاده می‌شود. قالب تونل فرم متشکل از تعدادی قالب‌های یکپارچه است. این قالب‌ها به پیمانکاران امکان قالب‌بندی و بتن ریزی دیوار‌ها و سقف سازه را با ایمنی بسیار بالا می‌دهند که این قطعات بتنی در سازه به کاربرده می‌شوند. این سیستم قالب‌بندی باعث افزایش سرعت قالب‌بندی می‌شود.
برای اجرای درست قالب تونلی باید طراحی کامل و جامعی را برای آن انجام داد تا در نهایت هم از لحاظ ظاهری کیفیت مطلوبی داشته باشد و هم قابلیت تحمل بارهای وارد به سازه را در هنگام حوادثی از جمله زلزله داشته باشد. از این رو به کارگیری این سیستم در اجرای پروژه‌های عمرانی پرکاربرد است.

علت نام‌گذاری این سیستم به قالب تونل فرم

به این سیستم قالب‌بندی، قالب تونلی یا تونل فرم می‌گویند؛ زیرا قالب‌بندی اجزای سازه مانند دیوار به شکل سلول‌های در کنار هم و تونلی فرم اجرا می‌شود.

 

قالب تونل فرم در چه ابعادی قابل‌اجرا است؟

قالب تونلی فرم متشکل از تعدادی قالب سلولی در اندازه 660*120 سانتی‌متر است. اگر نیاز به اجرای قطعه بتنی با اندازه بیشتر از 660 سانتی‌متر باشد، با کمک میز واسط می‌توان فاصله بین دو نیم قالب تونل را پوشش داد.

اجزای تشکیل‌دهنده قالب تونل فرم چه قطعاتی هستند؟

قالب تونل فرم قطعات و تجهیزاتی دارد که با اتصال به یکدیگر سیستم قالب‌بندی تونل فرم را ایجاد می‌کنند و در پروژه‌های عمرانی از آن استفاده می‌کنند. اجزای این قالب تا پایان مرحله بتن‌ریزی و خشک‌شدن بتن برداشته نمی‌شوند. بهتر است در هنگام تهیه این اجزا از قطعات باکیفیت استفاده شود. در ادامه با این اجزا آشنا خواهید شد:

1. قالب سقف
2. قالب دیوار پشتی
3. قالب دیوار
4. جک مورب
5. میان بلت مخروطی
6. فیلر قالب دیوار و سقف
7. رامکا
8. تراس (صفحه تخته‌کوبی شده)
9. براکت دیوار بیرونی
10. بلت نمره 25 و مهره بولت
11. پیچ تنظیم
12. چرخ ساپورت تراز‌کننده
13. پیچ هم‌راستا کننده دیوار و سقف
14. چادر برزنتی برای عمل‌آوری بتن
15. قطعه واسط Center U
16. آداپتور دیوار
17. قفل‌کن

تفاوت قالب تونل فرم و قالب لارج پنل

قالب تونل فرم به قالب لارج پنل شباهت‌های بسیاری دارد؛ اما در جزئیات کوچک با هم تفاوت دارند. از تفاوت‌های این دو روش می‌توان به‌سرعت بیشتر اجرای قالب‌بندی تونل فرم نسبت به قالب‌بندی لارج پنل اشاره کرد. تفاوت دیگر این دو این است که در سیستم لارج پنل فقط بتن‌ریزی دیوارها انجام می‌شود.

 

از قالب تونل فرم در ساخت چه سازه‌هایی استفاده می‌شود؟

بازه استفاده از سیستم قالب تونل فرم در صنعت ساختمان‌سازی وسیع است و در سازه‌هایی که طراحی آن‌ها به‌صورت تونل یا سلول است؛ یعنی در سازه‌هایی که از لحاظ ابعادی بزرگ هستند و طراحی اتاق‌های آن‌ها به یکدیگر شبیه است کاربرد دارد. مدرسه، هتل، بیمارستان و زندان مثال‌هایی برای این کاربرد این قالب‌ها هستند.

قالب تونل فرم در پروژه‌های ساختمانی کوچک کاربردی ندارند و استفاده از آن‌ها به‌صرفه نیست و بهتر است فقط در ساز‌های بزرگ به کار برده شوند.

انواع سیستم قالب تونل فرم

سیستم قالب تونلی با دو روش اجرا می‌شود. این دو روش عبارت هستند از : قالب نیمه تونلی و قالب تونلی کامل

در ادامه این دو نوع را معرفی خواهیم کرد.

قالب نیمه تونلی:

به قالب نیمه تونلی، قالب میز پرنده نیز گفته می‌شود. در این روش با مونتاژ قالب‌ها با استفاده از تجهیزات و قطعات خاص، از آن‌ها برای قالب‌بندی استفاده می‌شود.

در ادامه اجرای قالب نیمه تونلی را به طور کامل معرفی خواهیم کرد.

قالب تونلی کامل:

قالب تونلی کامل مشابه قالب نیمه تونلی است، تفاوت آن‌ها این است که دو قالب نیمه تونلی قرینه با هم ادغام شده و قالب تونلی کامل را می‌سازند و برای اجرای بتن‌ریزی مونتاژ می‌شوند. استفاده از این قالب تونلی فرم کمک به کاهش هزینه‌های قالب‌بندی و زمان اجرای پروژه می‌شود.

 

اجرای قالب تونل فرم به چه صورت است؟

در ابتدای مقاله عنوان شد که قالب تونل فرم یکپارچه است، این بدان معناست که بتن‌ریزی با کمک این سیستم قالب‌بندی در یک مرحله انجام خواهد شد و در نهایت یک سازه بتنی یک‌دست و یکپارچه را خواهید داشت.

این سیستم قالب‌بندی با استفاده از تجهیزاتی که در مرحله قبل گفته شد، می‌تواند یک‌روزه عملیات بتن‌ریزی را تکمیل کند و دیگر لازم نیست در هر مرحله قالب‌ها باز و بسته شوند، بلکه فقط نیاز است که قالب‌ها با کمک جرثقیل برای مرحله بعد ساخت‌وساز منتقل شود.

برای اجرای قالب‌بندی تونل فرم، در مرحله اول باید چرخ ساپورت تراز کننده و قالب دیوار روی زمین قرار گرفته شده و به هم متصل شوند. سپس با کمک قطعه Center U، آداپتور قالب دیوار را که این امکان را به قالب می‌دهد که بتوان هر ابعادی را در پروژه اجرا کرد، به قالب دیوار می‌بندند. وظیفه قطعه Center U به هم وصل کردن قطعات قالب بدون ایجاد فاصله است. بعد از آن پیچ هم‌راستا کننده، آداپتور و قالب دیوار را در یک راستا قرار می‌دهد.

سپس با کمک جک، قالب سقف به قالب دیوار متصل می‌شود. در آخر با اتصال قالب پشتی، قالب نیمه تونلی ساخته می‌شود.

با بستن یک قالب نیمه تونلی مشابه و قرینه به قالب قبلی با کمک قفل‌کن، قالب تونلی کامل خواهید داشت.

تمامی مراحل بالا نصب و مونتاژ اولیه سیستم قالب تونل فرم است. این مراحل همان‌طور که گفته شد فقط یکبار انجام می‌گیرد و برای مراحل بعدی پروژه قالب را فقط منتقل می‌کنیم.

برای بتن‌ریزی ابتدا باید قالب در جای خود قرار گیرد. پیش از قراردادن و محکم کردن قالب، اول رامکاها باید مونتاژ شوند. سپس قالب با استفاده از میان بولت مخروط، بلت و مهره بولت در جای خود سفت می شود. در مرحله بعد باید تراس‌ها نصب شوند. این‌ها قطعاتی هستند که در باز و بسته کردن قالب تونلی استفاده شده و به کنترل فشار وارد سقف بالایی قالب هم کمک می‌کنند. بعد از نصب تراس، روی آن را تخته‌کوبی می‌کنند.

برای مهار قالب‌های بیرونی و آداپتور، پشت قالب براکت نصب می‌شود.

حال نوبت به بتن‌ریزی می‌رسد. بعد از اینکه بتن‌ریزی انجام شد، با کمک چادر‌های برزنتی مرحله عمل‌آوری یا کیورینگ بتن انجام می‌شود.

مزیت استفاده از قالب تونل فرم در سازه

سیستم قالب‌بندی تونل فرم مزایای زیادی دارد؛ به همین دلیل در سازه‌های بسیاری اجرا می‌شود. در این قسمت این مزایا را بیان خواهیم کرد:

1. سرعت اجرای ساخت سازه افزایش می‌یابد که در نتیجه مدت زمانی که طول می‌کشد تا پروژه به اتمام برسد تا نزدیک به 25 درصد کم خواهد شد.
2. هزینه‌های ساخت سازه حدوداً 15 درصد کم‌می‌شود؛ زیرا با افزایش سرعت اجرا، مدت زمان کمتری از نیرو‌های کار استفاده می‌شود.
3. تعداد اشخاصی که در پروژه کار می‌کنند به‌خاطر سیستم خاص قالب تونل فرم، کمتر از سیستم قالب‌بندی معمولی است.
4. کیفیت سازه بتنی با استفاده از این سیستم قالب‌بندی بهبود می‌یابد.
5. اندازه سازه‌های بتنی که با استفاده از سیستم قالب تونل فرم اجرا می‌شود، بسیار دقیق است؛ زیرا اندازه‌های این نوع قالب متناسب است.
6. به تعداد دفعات زیاد می‌توان از قالب تونل فرم در پروژه‌های عمرانی استفاده کرد.
7. سازه‌های بتنی ساخته شده به‌وسیله قالب تونلی در برابر حوادث از جمله زلزله و آتش‌سوزی و در برابر هوا بودن مقاومت بالایی دارند؛ زیرا به‌صورت یکپارچه اجرا شده‌اند.
8. نیاز به استفاده از نیروی ماهر در قالب‌بندی تونل فرم نیست و با کمک‌گرفتن از نیروی کار نیمه‌ماهر می‌توان قالب‌بندی را اجرا کرد.
9. در این سیستم از تمامی مساحت محل پروژه می‌توان بهره برد.
10. با کمک سیستم قالب تونل می‌توان دال و دیوار را هم‌زمان اجرا کرد.
11. ساز‌ه‌هایی که از لحاظ ابعادی بزرگ و عظیم هستند، به‌سرعت با این سیستم قابل‌اجرا هستند.
12. با به‌کارگیری قالب تونلی در اجرای سازه، میزان مصرف بتن، به دلیل سیستم مدولاری که دارد، به میزان زیادی کاهش می‌یابد.

معایب استفاده از قالب تونل فرم در سازه

هر سیستم قالب‌بندی که برای ساخت پروژه‌های عمرانی به کار می‌رود مزایا و معایبی دارد. در قسمت قبل با مزایا قالب تونل فرم آشنا شدید. اکنون به بررسی معایب آن خواهیم پرداخت.

1. این قالب را نمی‌توان در سازه‌های کوچک به کار گرفت.
2. سرمایه اولیه زیادی برای خرید قالب و تجهیزاتی مربوطه نیاز است.
3. طراحی پلان ساختمان با استفاده از قالب تونل فرم پیچیده است.
4. برای جابه‌جایی قالب به طبقات بالاتر و مراحل بعدی نیاز به استفاده از جرثقیل است.
5. برای نصب قالب فضای وسیعی نیاز است.
6. در هر شرایط آب‌وهوایی اجرای سیستم قالب تونل فرم امکان‌پذیر نیست.

استفاده از قالب تونل فرم مقرون‌به‌صرفه هست یا خیر

بسیاری پیمانکاران برای استفاده از قالب تونلی فرم برای اجرا سازه تردید دارند، زیرا باید با درنظرگرفتن مزایا و معایب آن، تصمیم‌گیری کنند که آیا به‌کارگیری قالب تونلی مقرون به است یا خیر.

قیمت این سیستم قالب‌بندی به عوامل بسیاری از جمله قیمت اجزای تشکیل‌دهنده و کیفیت این قطعات بستگی دارد و به‌طورکلی هزینه اولیه پروژه بالاست؛ اما باید این نکته را در نظر گرفت مزایای فراوانی از جمله سرعت بالا و کاهش زمان اجرا دارد که قبل‌تر به آن پرداخته شده است.

در مجموع به‌کارگیری سیستم قالب تونلی در اجرای سیستم‌های قالب‌بندی بزرگ و سازه‌های ساختمانی عظیم مقرون‌به‌صرفه است.

کلام پایانی:

سیستم قالب تونلی فرم برای ساخت‌وساز پروژه‌های بتنی که قسمت‌های مشابه دارند؛ مانند بیمارستان‌ها و هتل‌ها استفاده می‌شود. این قالب با اینکه قیمت اولیه بالایی دارد؛ اما به دلیل کارایی بالای آن، استفاده از توجیه منطقی دارد.